Giao quyền sở hữu, quyền sử dụng kết quả nghiên cứu, tài sản trí tuệ để phát triển mô hình kinh doanh nghiện cứu khoa học và công nghệ khởi nguồn

       Phát biểu khai mạc Hội nghị, TS.Trần Hậu Ngọc, Viện trưởng Viện Đánh giá khoa học và Định giá công nghệ, Bộ KH&CN đánh giá cao vai trò của các startup. Ông cho rằng, doanh nghiệp khởi nghiệp là môi trường thuận lợi để khai thác tối đa lượng chất xám, tinh thần làm giàu, ước mơ vươn mình ra thế giới của thế hệ trẻ hiện nay. Ngoài ra, doanh nghiệp khởi nghiệp làm giảm nguy cơ thất nghiệp, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, giảm bớt sự chênh lệch giàu nghèo, phát triển khoa học công nghệ cao của quốc gia. Startup là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế và nâng cao năng suất của xã hội tri thức. Các công ty startup là nơi phù hợp nhất để thử nghiệm các phát minh mới và do đó là cơ chế tốt nhất để thương mại hóa công nghệ và các khám phá mới. Các công ty khởi nghiệp đóng góp vào sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và kinh tế địa phương. Các công ty lớn thường mua các công ty startup thành công nhằm tích hợp các giải pháp mới mẻ, sáng tạo của startup vào hoạt động kinh doanh của mình để duy trì lợi thế cạnh tranh. 

         Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thành lập doanh nghiệp KH&CN tại các cơ sở đào tạo để làm cầu nối cho các nhà khoa học, các startup thương mại hóa kết quả nghiên cứu, Viện trưởng Trần Hậu Ngọc mong muốn, các ý kiến thảo luận, tư vấn tại hội nghị sẽ góp phần thúc đẩy thị trường KH&CN ở Việt Nam. Với vai trò là đơn vị trực thuộc Bộ KH&CN, Viện Đánh giá khoa học và Định giá công nghệ sẽ tích cực hỗ trợ kết nối doanh nghiệp startup, nhà khoa học trong đánh giá khoa học, định giá công nghệ, phát triển tài sản trí tuệ nhằm thúc đẩy chuyển giao, thương mại hóa sản phẩm khoa học và công nghệ.

Nhằm cung cấp thông tin nền tảng hỗ trợ phát triển thị trường cho doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, phát triển các nền tảng trực tuyến liên kết, kết nối các thành phần của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Đây là một công cụ hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (Start-up), doanh nghiệp khởi nguồn (Spin-off) liên quan đến dịch vụ hỗ trợ, tư vấn đánh giá, định giá công nghệ, kết quả nghiên cứu của Viện, Trường nhằm thành lập/chuyển giao cho doanh nghiệp tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức tham gia vào quá trình thương mại hóa; hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận chuyên gia KH&CN, các quỹ đầu tư liên quan để hỗ trợ thành lập doanh nghiệp KH&CN. Từ đó, nền tảng giải quyết vấn đề phát triển thị trường KH&CN, kết nối các hệ thống dữ liệu thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Ông Phạm Hồng Quách - Giám đốc Trung tâm tư vấn Đánh giá khoa học và Định giá công nghệ, Viện Đánh giá khoa học và Định giá công nghệ, Bộ KH&CN cho biết đây sẽ là nền tảng hữu hiệu hỗ trợ tích cực cho các đề xuất thành lập doanh nghiệp KH&CN.

Ông Chử Đức Hoàng, đại diện Quỹ đổi mới công nghệ quốc gia, Bộ KH&CN cũng cho biết, giao quyền sở hữu, quyền sử dụng kết quả nghiên cứu, tài sản trí tuệ để phát triển mô hình kinh doanh nghiên cứu khoa học và công nghệ khởi nguồn tại cơ sở nghiên cứu, đào tạo là mô hình phổ biến trên thế giới. Mỗi quốc gia có một hệ sinh thái khác nhau, do đó, các cơ chế, chính sách thúc đẩy chuyển giao KQNC thông qua loại hình công ty spin-off/spin-out tại các cơ sở nghiên cứu, đào tạo ở mỗi quốc gia sẽ khác nhau. Qua nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, có thể rút ra một số bài học cho Việt Nam để phát triển mô hình doanh nghiệp spin-off thông qua giao quyền sở hữu các KQNC, TSTT tại cơ sở nghiên cứu, đào tạo, trong đó xây dựng hệ sinh thái trong trường đại học cung cấp dịch vụ hỗ trợ công ty spin-off như khu ươm tạo, mạng lưới cố vấn, quỹ đầu tư, nhà đầu tư, dịch vụ pháp lý, kế toán,...

      Ông Đỗ Sơn Tùng, Viện Đánh giá khoa học và Định giá công nghệ, Bộ KH&CN cho biết, qua khảo sát thống kê, các tổ chức/cá nhân cung ứng dịch vụ định giá theo Luật Giá đều đăng ký định giá công nghệ, tuy nhiên trong thực tế, hầu hết các tổ chức này đều chưa thực hiện các dịch vụ định giá công nghệ. Ở nước ta hiện nay được tổ chức định giá công nghệ dưới hình thức là các trung tâm, văn phòng, công ty, phòng thử nghiệm bao gồm cả các đơn vị sự nghiệp công lập và các đơn vị ngoài nhà nước có chức năng đánh giá, định giá, giám định công nghệ, tư vấn, đào tạo, bồi dưỡng, phổ biến, ứng dụng thành tự KH&CN, thống kê KH&CN, dịch vụ về thông tin.., tổ chức định giá công nghệ thuộc các tổ chức cung cấp dịch vụ chuyển giao công nghệ. Theo số liệu thống kê năm 2014, cả nước có 212 tổ chức công lập cung cấp dịch vụ chuyển giao KH&CN. Trong đó, phân theo lĩnh vực hoạt động của các tổ chức dịch vụ CGCN, có 64,2% (tức khoảng gần 2/3) số tổ chức cung cấp dịch vụ chuyển giao kỹ thuật và công nghệ, sau đó là các tổ chức cung cấp dịch vụ CGCN trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn (chiếm 16,5%), tiếp theo là trong lĩnh vực khoa học tự nhiên (12,3%), khoa học nông nghiệp có 5,7% và cuối cùng là khoa học y, dược chỉ có 1,4%. Bên cạnh đó, mạng lưới các tổ chức cung cấp dịch vụ CGCN ngoài công lập cũng phát triển mạnh mẽ trên tất cả các loại hình dịch vụ: Tư vấn, môi giới, xúc tiến CGCN cũng như đánh giá, định giá và giám định công nghệ. Cùng với các tổ chức công lập, các tổ chức cung cấp dịch vụ CGCN ngoài công lập ngày càng đáp ứng các yêu cầu và thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của thị trường công nghệ ở nước ta. Về phân bố, các tổ chức dịch vụ KH&CN tập trung chủ yếu ở Hà Nội (27,8%) và TP Hồ Chí Minh (13,2%). Trong khi đó, khu vực Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Hồng là những vùng có ít các tổ chức cung cấp dịch vụ CGCN. Về loại hình dịch vụ cung cấp, theo kết quả khảo sát của Viện Khoa học Môi trường và Xã hội năm 2016 và thống kê của Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ (Bộ KH&CN) giai đoạn 2003- 2016, đa phần mỗi đơn vị trung gian CGCN của nước ta có thể cung ứng nhiều dịch vụ cùng lúc như: Tư vấn, môi giới và xúc tiến CGCN, đánh giá và định giá công nghệ. Về loại hình dịch vụ cung cấp, theo kết quả khảo sát của Cục ứng dụng và Phát triển công nghệ năm 2016, đa phần mỗi đơn vị trung gian chuyển giao công nghệ ở nước ta hiện nay có thể cung ứng nhiều dịch vụ cùng một lúc cho khác hàng. Mỗi đơn vị trung gian thường có thể cung cấp cả chức năng tư vấn, môi giới và xúc tiến chuyển giao công nghệ hoặc có thể cung cấp cả dịch vụ đánh giá và định giá công nghệ. Thực tế cho thấy, nếu xét theo loại hình dịch vụ chuyển giao công nghệ mà các đơn vị trung gian cung cấp dịch vụ, thì mới giới chuyển giao công nghệ là loại hình có  nhiều đơn vị cung cấp  nhất ở nước ta hiện nay chiếm 78.6%. tiếp theo đó là các tổ chức cung cấp dịch vụ tư vấn chuyển giao công nghệ chiếm khoảng 75%, tổ chức cung cấp dịch vụ đánh giá công nghệ chiếm khoản 42,9%. Chính vì vậy, việc xây dựng một nền tảng nền tảng Tech Valu – Platform nhằm hỗ trợ phát triển thị trường KH&CN cho Viện nghiên cứu, Trường Đại học mà Viện Đánh giá khoa học và định giá công nghệ, Bộ KH&CN đang thực hiện trong khuôn khổ nhiệm vụ Hỗ trợ phát triển thị trường cho doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST; phát triển các nền tảng trực tuyến liên kết, kết nối các thành phần của hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST thuộc Đề án 844 là rất cần thiết.

Nguồn: Thúy Hằng- Báo Hà Nội mới